پایگاه خبری-تحلیلی گروه رسانه‌ای طراح / فصلنامه طراح و دوهفته‌نامه طراح‌امروز

… معماری های- تک بزرگداشت دستاوردهای عصر مدرن است. علم و تکنولوژی مدرن، یکی از شاخص‌های مهم این عصر است. در این معماری، پیشبرد حرفه ساختمان سازی با استفاده از فن‌آوری مدرن به صورت هنرمندانه‌ای طراحی و در معرض دید قرار می‌گیرد…

دراین مقاله ساختمان‌های دینامیک خصوصا بررسی موردی برروی اولین برج گردان دنیا یعنی برج گردان دبی انجام گرفته است. با ساخته شدن ساختمان‌های دینامیک (برجهای گردان) ما در ساختمان‌ها با بعد چهارمی به نام زمان مواجه خواهیم بود و به این ترتیب نمی توان تصویر خاصی را به سایت و بنا تحمیل نمود. به‌عنوان مثال ساختمان هرگز دارای نمای ثابتی نخواهد بود و با توجه به حرکت آزادانه هر طبقه، امکان ایجاد تعداد بی شماری نما برای ساختمان وجود خواهد داشت. این برج‌های سبز که بر ایده معماری پایدار استوار هستند نه تنها خط آسمان شهرها را تغییر خواهند داد، بلکه قادر خواهند بود تا با طرح دینامیک خود ،امکان استفاده از طبیعت را به‌عنوان منبع تولیدکننده انرژی فراهم آورند.

…با توجه به مصرف بی‌رویه انرژی‌های تجدیدناپذیر وآسیب‌های زیست محیطی، وضعیت انرژی جهان در مرحله بحرانی قرار دارد که چاره اندیشی در این زمینه راهگشای بقا و حفظ محیط برای نسل آینده خواهد بود. محققان عقیده دارند مقدار انرژی که در یک ساعت از خورشید به زمین می‌رسد بیش از کل انرژی است که بشر در طی یک سال مصرف می‌کند. بنابراین برای یافتن جایگزینی برای سوخت‌های فسیلی که سازگار با محیط زیست باشد، فن آوری نانو روش‌هایی عملی پیش رو می‌گذارد تا ماده ارزانی همچون رنگ به پیل و باتری خورشیدی مبدل شود. …

نور همواره به‌عنوان عنصری مهم و حیاتی در طراحی فضاها در نظر است و معماران آن را آگاهانه به مثابه عامل معماری و فضاسازی در ایجاد حال و هوای مطلوب به خدمت گرفته‌اند. نور در طراحی معماری بسیار سودمند است. با این کار، امکان ارائه صحنه‌هایی خاص یا فضای باز و بسته فراهم می‌گردد.
این مبحث روی رفتار و مکانی متمرکز است که توسط نور طبیعی وارد فضای داخلی ساختمان می‌شود. نور وسیله‌ای برای ایجاد فرم و فضا، کیفیت و کمیت است. همچنین رنگ نور بر مشاهده و درک حجم و جرم مؤثر است. داخل شدن نور طبیعی می‌تواند نتیجه تصمیم‌های طراحی روی نما و مقطع ساختمان باشد.
نور طبیعی را می‌توان بر حسب اختلاف کیفی مورد توجه قرار داد که از فیلتر گذاشتن، پرده انداختن و منعکس کردن حاصل می‌شود. نوری که از یک طرف وارد فضا می‌شود و بعد از تعدیل شدن توسط پرده با نوری که مستقیماً از بالا تابیده می‌شود متفاوت است. هر دوی این‌ها با نوری که قبل از ورود به فضا در پوسته ساختمان منعکس می‌شود کاملاً متفاوت است. مفاهیمی چون اندازه، موقعیت، شکل، تکرار بازشوها، مواد سطحی، بافت رنگ و تعدیل کردن قبل و بعد و نیز در طول ورود به پوسته ساختمان همگی مربوط به بحث نور بعنوان یک ایده طراحی هستند، نور طبیعی می‌تواند سازه، هندسه، سلسله مراتب و ارتباطات واحد جزء به کل، تکراری به مجرد و سیرکولاسیون به فضای مورد استفاده را تقویت نماید.
در این مبحث به چگونگی استفاده از نور در مکان‌های مهم و در نمونه‌های گوناگون ،معماری و فضا پرداخته شده است.
«معماری بازی هنرمندانه دقیق و خیره کننده مجموعه‌ای از اجسام ساخته‌شده در زیر نور است» (لوکوربوزیه)

…این مطالعه به جمع‌آوری داده‌هایی پرداخته است که توریسم را مستقیماً به معماری مرتبط می‌سازند تا سطوح مشترک با رویکردهای مفهومی، نظری و علمی ادغام شوند. هدف، شناسایی و پیوند مطالبات اقتصادی و فرهنگی با توجه به معماری گردشگری است.
جانشینی نسلی جدید در صنعت توریسم، افزایش توجه به نوآوری و طراحی بناهای جدید را به ارمغان آورده است. کارآفرینان خلاق و نوآور باید مورد حمایت قرار گرفته و به استفاده از «معماری و طراحی» بعنوان یک ابزار موفقیت اقتصادی، تشویق شوند. توسعه پایدار گردشگری و نیز تثبیت موقعیت بین المللی گردشگری از طریق معماری معاصر و طراحی، هدفی دست یافتنی است. ساختمان‌های تاریخی هنوز هم بسیار با ارزش هستند، اما معماری امروز توان گسترش فرهنگ و صنعت توریسم را داراست.

جلد مجله شماره ۹ طراح و صفحات ۶۶ تا ۷۲ آن شماره، میزبان تصاویر و اطلاعات پروژه ای بود که به لحاظ طراحی ، کاربری و سایت در مقیاس ملی و بین المللی مورد توجه مردم و سرمایه گذاران قرار گرفته بود و در جامعه معماری نیز مورد بحث منتقدان. آنهایی که توانایی معماران ایرانی را همواره زیر علامتی از تعجب و سوال می‌برند این بار طرح برج‌های چندمنظوره آیسان تبریز را کپی شده از کانسپتی دانستند مربوط به بانک زیرات استانبول. تمامی نقد‌ها در فضای پر شایعه‌ی مجازی بیان شد و زمینه ای را ایجاد کرد برای ما که در همان فضای احساسی از منتقدان و مخاطبان بخواهیم نقد خود را برای انتشار در مجله آتی طراح ارسال کنند.
اما، هر قدر منتظر ماندیم نه پاسخی گرفتیم و نه حتی چند خط مکتوب از این انتقادها. پس ناچار شدیم این پیام را به معماران پروژه آیسان بفرستیم که: «گویا منتقدان شما به نظرات خود در فضای مجازی ایمان ندارند و نمی‌توانند موضوع کپی بودن طرحتان را به گونه ای در اختیار ما بگذارند که ما بتوانیم آن را با نام خودشان منتشر کنیم، پس از شما می‌خواهیم بدون حتی یک خط نقد مستند، خودتان به ما و فضای مجازی به صورت مستند پاسخ دهید».

داستان آز آنجا آغاز شده بود که شرکت KPF در روزهای پایانی دسامبر ۲۰۱۳ طرح پیشنهادی خود را برای بانک زیرات رونمایی کرد و تعدادی تصویر سه بعدی از آن را منتشر نمود. تصاویر مدل‌سازی شده نشان دادند که طرح پیشنهادی آنها برای بانک زیرات در شهر استانبول در برخی از زوایای طرح سه بعدی، شباهت ظاهری با پروژه در حال ساخت آیسان در شهر تبریز دارد. داده‌های منتشر شده از طرح پیشنهاد شده توسط شرکت KPF را در کنار تمامی اطلاعات، نقشه ها و مدارک فنی برج های دوقلوی آیسان -که از مهر ماه سال ۹۲ / اکتبر ۲۰۱۳ توسط دفتر معماری تداوم پویا در اختیارمان گذاشته شده بود- قرار دادیم، با اینکه در جریان روند طراحی آیسان بودیم و طرح زیرات برایمان بسیار جوان‌ بود، بازهم برای روشن‌تر شدن موضوع برای خوانندگان مجله طراح، پاسخ و تحلیلی را که «سارا کلانتری» و «رضا صیادیان»، طراحان برج‌های دوقلوی آیسان برایمان ارسال کردند را بدون حذف و ویرایش اینجا منتشر می‌کنیم.

سروش بخت مینو | مدیر مسئول و سردبیر

کارفرما: احمد عشاق | فرهاد عشاق
آرشیتکت: سارا کلانتری | رضا صیادیان
تیم طراحی: سارا کلانتری | رضا صیادیان | همایون حمدی | آریان اسپیریدونف
تیم ارائه: کم استودیو | محمد اشکبار |
سید محمد حسینی غفاری
مدیر پروژه: احمد حاجی سقطی
سازه: عبدالحسین جلوه | شاهین عباسی
مکانیکال: علی احمدی | آرزو دانایی |
علی محسنی نظری | علیرضا نقدی بخشایش
الکتریکال: شعاری نژاد

امروزه در جامعه معماری ایران به خصوص در محافلی که معماری را جدی‌تر می‌گیرند، بحث‌های مفصلی در مورد معماری بی‌ارزش، بازاری و بی‌هویت و یا امثال آن در جریان است. در جریان شناسی فکری این محافل می‌توان به دو دیدگاه اشاره کرد؛ یکی طرفداران معماری آوانگارد؛ متاثر از آثار بزرگان مطرح معماری امروز و دیگری طرفدار مفاهیمی چون هویت، معماری ایرانی، معماری اسلامی و معماری ایرانی- اسلامی و در حسرت گذشته با شکوه و هویت منسجم و شهرهایی یک‌دست و یک‌پارچه وحدت‌گرا چه به لحاظ شکل و چه به لحاظ محتوا.

طرحی که خطوط شکسته نقشه‌های مترو با تجسمی از خطوط کشیده نوری درخشان همچون عبور ماشین‌ها در شب را نشان می‌دهد که در نهایت به طور هم‌زمان حرکت انسان و نور را با نقشه مترو ادغام کرده است. نقشه مترو کد بصری مشترک برای مترو در تمام دنیا می‌باشد که با یک نگاه در ذهن بیننده نقش می‌بندد بنابراین ضروریست که این کد بصری به‌صورت یک الگو حفظ شود…

نگاهی به تاریخ زندگی بشر روشن می‌کند که مردم همواره به دنبال را‌ه‌های نو برای زندگی بهتر هستند. خلاقیت مقوله جدیدی نیست اما شیوه‌های آن تغییر کرده است. خلاقیت می‌تواند از قرار دادن راه‌حل‌ها و مسیرهای موجود در کنار هم ولی این‌بار به شیوه‌ای متفاوت و نو به دست آید. بنا به‌گفته یکی از معماران، معماری یعنی خلاقیت و اگر در آن خلاقیت نباشد می‌توان گفت که معماری، شکل نگرفته است. بر اساس این گفتمان به نظر می‌رسد یادگیری خلاقیت و استفاده از آن در فرایند طراحی معماری اجتناب‌ناپذیر می‌نماید. تحقیقات پژوهشگران حوزه تفکر و خلاقیت روشن کرده است که علیرغم تصور عمومی، خلاقیت صرفا استعدادی ذاتی و خدادادی نیست، بلکه مانند سایر علوم و فنون، تکنیک‌هایی دارد که می‌توان آن‌را آموخت و به‌کار گرفت. خلاقیت در زمینه آفرینش آثار هنری از پارامترهای تاثیرگذار بوده و اغلب هنرمندانی که برای اولین بار دست به نوآوری زده و محصولی خلاق آفریده‌اند، به سبب ابداعی که از خود بروز داده‌اند، منزلت ویژه‌ای یافته‌اند. معماری نیز به‌عنوان هنری که در زندگی انسان‌ها نمود عینی می‌یابد، آن هنگام که متاثر از ذهن خلاق معمار باشد، به اثری بدیع و ماندگار بدل می‌شود؛ به نحوی که شاید بتوان گفت نوعی از معماری، ارزشی و پایاست که خلاقانه باشد.

 …“ وقتی در کار حرفه‌ای قرار می‌گیرم، مردم مهم می‌شوند. ما فقط می‌توانیم با انجام کار بهتر از آن‌چه می‌خواهند، سطح سلیقه و توقع‌شان را بالا ببریم. اما این واقعیت را باید بپذیریم که ما نمی‌توانیم خواست آن‌ها را کاملا تغییر دهیم. بیشتر آرشیتکت‌ها می‌گویند: چون ما در امر طراحی و ساخت و ساز متخصص هستیم، پس مردم باید همچون ما فکر کنند و دنباله رو ما باشند، به عبارتی دیگر معتقدند مردم نمی‌فهمند و این همان فکریست که آرشیتکت را با شکست حرفه‌ای مواجه می‌کند. ”…

همان‌طور که در فصلنامه شماره ۶ «طراح» گفتیم، برآن شده‌ایم تا با طرح مسابقه یا جایزه‌ای نو، برمبنای اهداف غایی و رویکرد این رسانه، هیجان تازه‌ای در میان طراحان و معماران ایران زمین ایجاد کنیم. نظر به اینکه دستیابی به هدف با پشتوانه علم و تجربه با سرعت مطلوب و در مسیر صحیح‌تر پیش خواهد رفت در همانجا از صاحب‌نظران دعوت کردیم در این راه با ما همراه شده و نظرات، پیشنهاد‌ها و تجربیاتشان را در خصوص جایزه‌ها و مسابقات معماری در اختیار ما قرار دهند، چرا که پیش از هرگونه برنامه‌ریزی، نیاز داشتیم مسائل مختلفی که ایشان در طول سال‌های گذشته با آن‌ها مواجه بوده‌اند را بشنویم. باید همه چیز را می‌دانستیم و نظرات را می‌شنیدیم و نکات خالی و حفره‌هایی که هیچ‌گاه به آن‌ها پرداخته نشده یا بسیار کم‌رنگ بوده‌اند را جستجو می‌کردیم. بر این پایه، «شیرین قیومی» مشاور تحریریه مجله، به میان بخشی از معماران فعال و مطرح شده در سایر رسانه‌ها رفت و در جمعی دیگر با اساتیدی به گفتگو نشستیم که قادر به درک بهتر پتانسیل‌های حاضر بودند. حاصل گفت و گوها را آنالیز کردیم تا به کاستی و نواقص موجود پی‌برده و راهکارهایی مناسب پیش رویمان نهاده شود. محورهای اساسی این گفتگو‌ها بر پایه موضوع مسابقه، جایزه و نکات اجرایی و داوری بود. برای آن‌که بتوانیم تمام نقطه نظرات را بشنویم، هیچ خطی را در مورد برنامه‌ای که در ذهن داریم، ارائه ندادیم و با توجه به این‌که بیشتر این افراد، خود شرکت کننده در مسابقات و جایزه‌ها و یا داور آنها بوده‌اند، بر نظرات و تجربیات آن‌ها ارج نهادیم تا بدین ترتیب بر کیفیت برگزاری برنامه‌ای نو، مهر تضمین گذاشته باشیم.

همان‌طور که در فصلنامه شماره ۶ «طراح» گفتیم، برآن شده‌ایم تا با طرح مسابقه یا جایزه‌ای نو، برمبنای اهداف غایی و رویکرد این رسانه، هیجان تازه‌ای در میان طراحان و معماران ایران زمین ایجاد کنیم. نظر به اینکه دستیابی به هدف با پشتوانه علم و تجربه با سرعت مطلوب و در مسیر صحیح‌تر پیش خواهد رفت در همانجا از صاحب‌نظران دعوت کردیم در این راه با ما همراه شده و نظرات، پیشنهاد‌ها و تجربیاتشان را در خصوص جایزه‌ها و مسابقات معماری در اختیار ما قرار دهند، چرا که پیش از هرگونه برنامه‌ریزی، نیاز داشتیم مسائل مختلفی که ایشان در طول سال‌های گذشته با آن‌ها مواجه بوده‌اند را بشنویم. باید همه چیز را می‌دانستیم و نظرات را می‌شنیدیم و نکات خالی و حفره‌هایی که هیچ‌گاه به آن‌ها پرداخته نشده یا بسیار کم‌رنگ بوده‌اند را جستجو می‌کردیم. بر این پایه، «شیرین قیومی» مشاور تحریریه مجله، به میان بخشی از معماران فعال و مطرح شده در سایر رسانه‌ها رفت و در جمعی دیگر با اساتیدی به گفتگو نشستیم که قادر به درک بهتر پتانسیل‌های حاضر بودند. حاصل گفت و گوها را آنالیز کردیم تا به کاستی و نواقص موجود پی‌برده و راهکارهایی مناسب پیش رویمان نهاده شود. محورهای اساسی این گفتگو‌ها بر پایه موضوع مسابقه، جایزه و نکات اجرایی و داوری بود. برای آن‌که بتوانیم تمام نقطه نظرات را بشنویم، هیچ خطی را در مورد برنامه‌ای که در ذهن داریم، ارائه ندادیم و با توجه به این‌که بیشتر این افراد، خود شرکت کننده در مسابقات و جایزه‌ها و یا داور آنها بوده‌اند، بر نظرات و تجربیات آن‌ها ارج نهادیم تا بدین ترتیب بر کیفیت برگزاری برنامه‌ای نو، مهر تضمین گذاشته باشیم.