الخاندرو اراوِنا «Alejandro Aravena»، معمار شیلیایی و مؤسس دفتر اِلِمنتال «Elemental» (متولد ۲۲ ژوئن، ۱۹۶۷) شاید فعال‌ترین معمار در زمینه مسائل اجتماعی است که موفق به دریافت جایزه پریتزکر شده است. اراونا، به دور از رویکرد‌های زیبایی‌شناختی مرسوم، اظهار می‌دارد که «ما خودمان را به عنوان هنرمند تلقی نمی‌کنیم. معماران تمایل دارند چیزهایی بسازند که منحصر به فرد باشند؛ اما اگر چیزی منحصر بفرد باشد دراین صورت قابلیت تکرار ندارد؛ بنابراین به منظور اینکه تعداد زیادی از مردم در بسیاری از مکان‌ها بهره‌مند شوند، این ارزش نزدیک به صفر خواهد بود». از نظر اراونا، هدف اولیه یک معمار بهبود طریقه زیست مردم از راه توجه توأم به نیازهای اجتماعی و تمایلات انسانی و نیز موضوعات سیاسی، اقتصادی و محیطی است.
منتشر شده در: دوهفته‌نامه طراح امروز / شماره ۱ ، نیمه دوم مرداد ماه ۱۳۹۵ ، سیر (آن‌سو) ، صفحه ۱۴
به قلم: سجاد سلیمانزاده
الخاندرو اراونا متولد شهر سانتیاگو در کشور شیلی و فارغ‌التحصیل یونیورسیداد کاتولیکا شیلی «Universidad Católica de Chile» در سال ۱۹۹۲ می‌باشد. او در بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۵ که در دانشگاه هاروارد تدریس می‌کرد با مهندسی به نام آندرس لاکوبلی «Andres Lacobelli» ملاقات کرد و به همراه او، شرکت المنتال را با هدف توسعه مسکن اجتماعی در شیلی پایه‌گذاری نمود. او از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵ یکی از اعضای هیأت داوران جایزه پریتزکر بود که بعد از آن در سال ۲۰۱۶ به عنوان برنده این جایزه انتخاب گردید.
او در پروژه مسکن اجتماعی کوئینتا مونروی «Quinta Monroy»، برای اولین بار یکی از ایده‌های مخصوص خودش را پیاده نمود: کانسپتِ مسکن تدریجی «incremental housing» به دلیل بودجه اندک پروژه، اراونا به جای طراحی خانه‌های ردیفی یا خانه‌های کوچک مجزا (تک‌خانه‌ها) پیشنهاد داد تا با همان هزینه، «نیمی» از یک خانه خوب و مناسب را بسازند. دفتر معماری المنتال یک خانه اولیه (بنیادی) با تجهیزات بهداشتی ضروری و دو اتاق با مساحت کلی ۴۰ متر مربع برپا نمود. در راستای این چهارچوب نظری، خانواده‌ها پس از اندوختن پول و سرمایه کافی، در ساختن بقیه خانه ها مشارکت می‌کردند و به تدریج، خانه‌های خود را از مسکن ارزان اجتماعی به واحد دلخواه‌تر خود تغییر می‌دادند.
اراونا ایده مسکن تدریجی را در پروژه‌های لوبارنچیا «Lo Barnechea»، مونتری «Monterrey» و ویلا ورده «Villa Verde» گسترش داد. پروژه اخیر پس از وقوع زلزله و سونامی سال ۲۰۱۰ که موجب نابودی شهر کَنستیتوسیون گردید، ساخته شد. از نظر اراونا، «هیچ چیزی بدتر از دادن پاسخ خوب به یک پرسش اشتباه وجود ندارد»، به همین دلیل او تمام ساکنین را در فرایند طراحی درگیر نمود. بدین ترتیب، او از این نیاز آگاه شد که بایستی خانه‌ها را نه تنها از سونامی بلکه از سیل‌های پی‌درپی نیز محافظت کند. ساکنین، نیاز به فضاهای عمومی و دسترسی به رودخانه مائول «Maule river» را مورد تأکید قرار دادند. اراونا با طراحی یک مسیرپیاده عمومی و جنگلی از رودخانه تا واحدهای مسکونی، مابین نیازهای اجتماعی ضروری و تمایلات فردی تعادل برقرار نمود: یک راه حل طراحی مؤثر که فهمیده شد ارزان‌ترین روش نیز هست.
اراونا، فرای ایده مسکن اجتماعی، ساختمان‌هایی را برای دانشگاه‌ها و شهرداری‌ها بنا کرده که در آن‌ها توانایی‌هایش را در تفسیرشرایط بستر طرح‌ها و نیز آگاهی از منابع در دسترس به اثبات رسانده است. در پروژه «مرکز خلاقیت یو. سی.» اراونا نیاز به داشتن ساختمان‌های اداری با پوسته‌های شیشه‌ای در نما را مورد پرسشگری قرار داد. او این گونه فرمی مرسوم را با طراحی توده عظیم دیوارهای خارجی (برای جلوگیری از گرم شدن زیاد) و قرار دادن یک آتریوم در مرکز ساختمان (برای نفود نور طبیعی به فضاها) به کلی تغییر داد (تبدیل بیرون به درون). تهویه هوا و کوران دو طرفه، از طریق قرار دادن پنجره‌های بازشو خارجی میسر گردید و ساختار باز درونی ساختمان این امکان را به وجود آورد تا کارمندان بتوانند در طبقات مختلف باهم ارتباط بصری برقرار کنند.
اراونا اخیراً دبیر «دوسالانه معماری ونیز» سال ۲۰۱۶ با موضوع «گزارش از خط مقدم (جبهه)» انتخاب شده است. او در آن از شرکت کنندگان خواسته تا از پروژه‌هایی گزارش دهند که به صورت موفقیت‌آمیزی در جستجوی عرصه‌های جدیدی از عمل در زمینه کمبود مسکن، مهاجرت، نواحی فقیرنشین شهری، زباله و بلایای طبیعی هستند. این نمایشگاه نه تنها هر کدام از این مسائل اجتماعی، اقتصادی و محیطی را به صورت جداگانه مورد پرسش قرار می‌دهد، بلکه با تأکید اراونا بر «وظیفه معماری برای پاسخ‌دهی به بیش از یک بعد در یک زمان»، شاخه‌های متنوعی را در کنار هم قرار می‌دهد. اراونا بر این مسئله پافشاری می‌کند که تنها از راه «ترکیب» اطلاعات در یک راهبرد واضح طراحی است که می‌توان با این مسائل پیچیده مقابله نمود. اراونا می‌گوید: «اگر قدرتی در طراحی باشد، این تنها قدرت ترکیب است». قدرت معماری، قدرت ترکیب است و بیان خواسته در دو کلمه به جای سه کلمه و دستیابی به یک راه حل با حتی الامکان کمترین تعداد حرکت. به طور کلی او نشان می‌دهد که چطور کیفیت طراحی ضرورتاً وابسته به هزینه نیست، بلکه در معنای ذاتی طرح نهفته است. (برگرفته از: Archdaily, Marie Chatel)
منتشر شده در: دوهفته‌نامه طراح امروز / شماره ۱ ، نیمه دوم مرداد ماه ۱۳۹۵ ، سیر (آن‌سو) ، صفحه ۱۴
به قلم: سجاد سلیمانزاده
کپی‌رایت این مطلب متعلق به «دوهفته‌نامه طراح امروز» می‌باشد. لذا بازنشر آن در نشریات و فضای وب (وب‌سایت‌ها یا شبکه‌های اجتماعی) با هر شکل و عنوان، فقط با پذیرش کتبی شرایط گروه رسانه‌ای طراح در ثبت مرجع و ماخذ امکان‌پذیر است.