… او یک طراح مرموز با سلیقه‌ای بی‌نظیر است که هیچ حد و مرزی در طرح‌هایش نمی‌شناسد و همین جسارت و عبور از مرزهای متعارف به طرح‌هایش یک ویژگی منحصربه‌فرد بخشیده. طراحی صنعتی و معماری داخلی دو زمینه از فعالیت‌های حرفه‌ای اوست اما تقریبا در تمام مقوله‌های هنر؛ از طراحی اسباب بازی گرفته تا کیف و کفش و لباس، آرم‌های گرافیکی، چاپ پارچه، نورپردازی، مبلمان معماری، نقاشی و حتی موسیقی نیز کارهای متنوعی ارائه کرده است. طرح‌هایش مملو از رنگ‌های شاد، کودکانه و حتی زنانه است. کمتر شرکتی را می‌توان یافت که از طرح‌های وی برای محصولات خود بهره‌ای نبرده باشد…
منتشر شده در: دوهفته‌نامه طراح امروز / شماره ۱ ، نیمه دوم مرداد ماه ۱۳۹۵ ، نگاه ویژه ، صفحه ۷
به قلم: ملیکا حسینی‌نژاد ، شادی مشتاقی
او که در دنیای مد و فشن هم دستی بر آتش دارد، عکس‌های منحصربه‌فردی از خودش با لباس‌های سفید و صورتی دارد. کریم رشید با شکل ظاهری عجیب و نامتعارفی که برای خود ساخته درواقع خود را به بخشی از آثارش تعمیم داده و در کارهایش عجین شده. او تعدادی سمبل منحصر به خود دارد که با دیدن آن ها، هر کس یاد کریم رشید می‌افتد. حتی آنها را روی پوستش خالکوبی کرده و معتقد است که آنها هیروگلیف‌هایش هستند و هر کدام دارای معنی مشخصی هستند. او آن ها را Karimagologos می‌نامد و در یکی از کتاب‌هایش، معانی‌شان را توضیح داده است. وی عمدا از آن ها استفاده نمی‌کند بلکه به طور ناخودآگاه در طرح‌هایش خود را نشان می‌دهند. کریم رشید تعداد زیادی خالکوبی در بدنش دارد که هر کدام یادگاری از شهرهای مختلفی‌ست که دیده، ازجمله توکیو، نیویورک، شیکاگو وغیره.
او خودش را «شاهزاده پلاستیک» می‌داند و می‌گوید: «من از پلاستیک در بسیاری از کارهای خود استفاده کرده‌ام، چرا که خصوصیات این ماده، شگفت انگیز است. پلاستیک بادوام، نرم و قابل انعطاف است و می‌تواند کاملا راحت باشد. با توجه به تکنولوژی‌های جدید در روش‌های قالب‌ریزی، من می‌توانم فرم‌های ارگانیک و متفاوتی خلق کنم که قبلا وجود نداشته‌اند. پلاستیک‌ها همچنین کمک می‌کنند تا محصولات من هر چه بیشتر در بازار فروش وارد شوند.»
یکی از مهم‌ترین دلایل شهرت و موفقیت وی انتخاب طبقه متوسط جامعه به عنوان مخاطب اصلی خود است، آن ها که نه در اقلیت کوچک مرفه جامعه قرار دارند و نه در اقلیت بزرگ‌تر و تهی‌دستی که گاه در تهیه نان شب خود وامانده‌اند.
روند طراحی او به این شکل است که در ابتدا به تنهایی ایده‌پردازی را شروع می‌کند. سپس آن را به میان تیم می‌آورد تا تغییرات روی آن انجام شود و مدل‌سازی سه‌بعدی آن صورت گیرد. او اسکیس‌های زیادی می‌زند، به خصوص در خانه یا وقتی در هواپیما در حال سفر است. دوست دارد به تنهایی و در حالی که موسیقی پخش می‌شود طرح‌های ابتدایی را بزند. ولی بعد، پروسه طراحی شروع می‌شود و باید با مشتری و مصرف‌کننده و نیازهایشان در ارتباط باشد.
برای او فرقی نمی‌کند که موضوع طراحی، یک محصول، یک پروژه معماری، طراحی لباس، طراحی گرافیک و یا یک قطعه موسیقی باشد. وی با تسلطی که به فرایند طراحی دارد می‌تواند روند طراحی را بر هر یک از موضوعات فوق اعمال کند. در این خصوص می‌گوید: «به یاد دارم که در سنین سیزده یا چهارده سالگی به آثار لوکوربوزیه در کتاب نگاه می‌کردم و با خود فکر می‌کردم که او عجب معمار فوق العاده‌ای بوده است، اما لوکوربوزیه علاوه بر طراحی ساختمان نقاشی می‌کشید و پوشاک طراحی می‌کرد. او به چند بعدی کار کردن اعتقاد داشت. همچنین پدرم، نه تنها نقاش بود و کار طراحی صحنه انجام می‌داد بلکه تمام قطعات مبلمان خانه را نیز خودش طراحی کرده و می‌ساخت.»
کریم رشید استاد عرضه محصولاتش است و از هرچیزی یک برند می‌سازد. حتی از خودش، لبخندش، شیوه لباس پوشیدنش، ژست‌ها و پرتره‌هایش و آن رنگ صورتی که به مثابه امضایش همیشه بر بدن دارد. می‌گوید: «صورتی برای من یک سفید بسیار خوشبینانه است! صورتی انرژی بخش، درخشنده و جذاب است. صورتی جنبه‌های متنوعی از احساسات مختلف را در افراد بر می‌انگیزد. صورتی یک سیاه جدید است!»
کریم رشید به «سبک» اعتقاد ندارد و خود را صاحب سبک خاصی نمی‌داند. می‌خواهد کارش پاسخ‌گوی عصر تکنولوژی و درتعامل با اقتضای زمان باشد. او معتقد است که به یک طراح تبدیل نشده بلکه همیشه یک طراح بوده و این‌گونه به نوعی بر ذاتی بودن استعدادش تاکید می‌کند. به خاطر می‌آورد که در کودکی با پدرش از کلیساهای انگلیس اسکیس می‌زده و آنها را مطابق سلیقه خودش و نه آن چه که واقعا بوده از نو طراحی می‌کرده.
البته باید اذعان کرد که کریم رشید در مقیاس خرد و ارائه محصولات مرتبط با طراحی صنعتی موفق‌تر از مقیاس کلان عمل کرده است و کارهای شاخص وی بیشتر در این زمینه هستند که بهترین آنها مربوط به طراحی Garbo و صندلی OhChair است که به دهه ۹۰ بر می‌گردد.
اگر بخواهیم در مورد آثار کریم رشید صحبت کنیم با بیش از ۳۰۰۰ اثر دست‌کم در ۳۵ کشور جهان مواجه خواهیم شد، پس در اینجا تنها به چند اثر اشاره خواهیم کرد، آثاری که معروف‌تر بوده -چه ازنظر مخاطب و چه ازنظر طراح- و چون کریم رشید در زمینه‌های مختلف چون هنر، رسانه، طراحی صنعتی، معماری داخلی، معماری و مد فعالیت داشته و تنوع شاخه‌های موردبررسی زیاد است سعی بر آن شده که در هر شاخه یک یا چند اثر را معرفی نماییم:
ابتدا می‌خواهیم یکی از قدیمی‌ترین کارهای او درزمینه طراحی محصول را معرفی کنیم. محصولی که کمتر کسی را می‌بینید با آن آشنا نباشد و یا در خانه یا محل کار خود از آن استفاده نکند و آن، سطل زباله‌ای به نام Garbo است. محصولی که در سال ۱۹۹۶ طراحی شد و نام خود را به خاطر انحنای نرم و زیبا در قسمت دستگیره‌ها که مانند لباس بدون بند ستاره هالیوود «Greta Garbo» می‌باشد، گرفته است. این نام را یکی از فروشندگان این محصول انتخاب نمود چون اعتقاد داشت انحنای سیال و نرم قسمت فوقانی شبیه به لباس‌های یقه‌باز بدون بند این هنرپیشه بوده است. این انحنای دستگیره سطل زباله را بلندتر و کشیده‌تر نشان می‌دهد و دایره‌ای شکل بودن آن برای تمیز کردن راحت‌تر طراحی‌شده است. کریم رشید می‌گوید «برای رسیدن به طرح نهایی مطلوب صدها اتود می‌کشیدم تا به طرح موردپسند خود برسم سپس در آخر آن را در نرم‌افزار پیاده کرده و نهایی می‌کردم». فروش میلیون‌ها از این سطل زباله ساده در سراسر جهان او را به یک ستاره طراح مبدل کرد. این سطل زباله‌ها ترکیبی از ظرافت، براقی و مدرن و مقرون‌به‌صرفه بودن را مدیون مصالح پلاستیک و درک عالی رشید از فرآیند طراحی می‌باشند.
اگر بخواهیم از کارهای او در زمینه طراحی مبلمان صحبت کنیم با تنوع قابل قبولی روبرو می‌شویم اما سه محصولی که در زیر اشاره‌شده را نمی‌توان نادیده گرفت. به‌عنوان نمونه از Oh Chair در سال ۱۹۹۹ که برنده دو جایزه بهترین محصول شده است،Woopy Chair در سال ۲۰۱۱ برنده جایزه بهترین طراحی داخلی Ottawa Collection و در سال ۲۰۱۲ جایزه Good Design را گرفت و همچنین محصول Voxel Chair که برنده جایزه آرکیتایزر در بخش مبلمان خارجی شده است را نام برد. صندلی Voxel ساده ولی مفصل ۸/۶ کیلوگرمی، از جنس پروپیلن ساخته‌شده و با در نظر گرفتن یک تکیه‌گاه راحت و ارگونومی دقیق استفاده از آن را لذت‌بخش و مطلوب نموده. وجود گوشه‌های صاف و زوایای قائم به‌ظاهر آن استحکام بخشیده و لبه‌ها به طرز تمیز و غیرقابل رویتی در هم ادغام گشته‌اند و زیبایی خاصی را به محصول داده‌اند.
بعد از طراحی محصولات اگر بخواهیم درزمینه فشن و مد صحبت کنیم می‌توان طراحی شیشه عطر FS برای برند FENDI را نام ببریم که یک طراحی ساده و مینیمال و به رنگ صورتی است که از لوگو این برند استفاده‌شده و یک درپوش از همان لوگو بر رو آن سوار می‌شود. مجموعه لباس‌های ۲۰۱۶ برند Sangsun، طراحی شیشه پپسی در سال ۲۰۱۶، طراحی شیشه عطرهای kenzo، hugo، Davidoff و …از دیگر طرح‌های فشن اوست.
از طراحی‌های داخلی او می‌توان کافه رستوران Majik Cafe را نام برد که از موفق‌ترین آثار وی به شمار می‌رود و بارها موردتوجه و تشویق در همایش‌ها و مسابقات بین‌المللی قرارگرفته است. این کافه‌رستوران در سال ۲۰۰۸ در صربستان طراحی‌شده است. او طراحی این پروژه را آفرینش طبیعت ماشینی و دیجیتالی و خلق فضایی که تمامی حواس را برانگیزد را دست‌مایه طرح خود قرار داده است. فرم‌ها و خطوط ارگانیک را در جای‌جای کافه می‌بینید و با استفاده از این عناصر می‌توان پویایی فضا را درک کرد. بازی‌های نور هرلحظه حس فضایی را تغییر می‌دهند. انتهای رستوران فضایی با مبلمان راحتی اختصاص داده‌شده که با تمثالی از یک زن و مرد، از قسمت اصلی رستوران جدا گشته است. وجود پنجره‌هایی بافرمی آزاد و نقوش کهن صربستانی در کنار فرم‌های غیر هندسی مبلمان و لوازم تزئینی، گذر زمان را برای مخاطبانش دل‌چسب می‌کند. هدف و پیام پروژه واضح است: فصل مشترک شرق و غرب مکانی است که تکنولوژی، سرآغاز رفتار اجتماعی نوین و آفریدگار جهانی یکپارچه و هموار باشد.
Switch Restaurant: این پروژه در سال ۲۰۰۹ در دبی طراحی شد. رنگ دیوارها به‌طور مداوم در حال تغییر است و مدام شما حس فضایی متفاوتی را دارید و اسم رستوران هم به این دلیل انتخاب شده است (پیوسته در حال سوئیچ شدن است). هدف طراحی، ایجاد یک بافت جالب برای نور و سایه، برگرفته از تپه‌های شن و ماسه در صحرا است. به گفته کریم رشید: «می‌خواستم فضایی قدرتمند، پویا و روشن ایجاد کنم که یک‌چشم انداز زیبا ارائه دهد». سقف از نوشته‌های عربی طراحی شده و دیوارها نیز از نامه‌های عربی الهام گرفته شده‌اند . وجود میز غذای پیوسته‌ی مواج که در یک‌طرف پویایی ممتدی به فضا القا می‌کند. رشید می‌خواهد از یک بی‌نظمی کامل یک آبادی در میان کویر خلق کند که این طراحی داخلی زیبا نه‌تنها در فروشگاه دبی مال خاص و شاخص باشد بلکه در تمام دنیا این اتفاق بیفتد.
مرکز غذایی Lotte Amoje: این پروژه به مساحت ۹۰۰ مترمربع در سال ۲۰۱۳ در کره جنوبی طراحی‌شده است. هدف این پروژه جمع شدن افراد در یک مکان تنها برای صرف غذا نبوده بلکه ساعاتی را بتوانند در یک مکان در کنار یکدیگر گذرانده و معاشرت کنند. وجود یکسری الگوهای خطی در بدنه دیوارها و فرم‌های نرم و سینوسی در تمام جداره‌ها باعث پویایی و شلوغ شدن فضا گشته ولی با استفاده از رنگ سفید زمینه از این شلوغی کاسته شده و رنگ‌های سبز و شاد گرفتگی و یکنواختی محیط را کاسته است… تحلیلی از این پروژه را در صفحه ۱۰ همین شماره مطالعه نمایید و اجازه دهید اینجا نگاهی کنیم بر دو پروژه از آثار معماری کریم رشید در اقصا نقاط جهان که از طراحی میکرو تا ماکرو آنها به عهده او و تیم طراحانش بوده است.
هتل سمیرامیس Semiramis در سال ۲۰۰۴ در آتن ازجمله‌ی این آثار می‌باشد. با قرار گرفتن در این هتل رنگارنگ که تفاوتی چشمگیر با بافت تاریخی شهر آتن دارد حس و حالی متفاوت را به شما خواهد داد. تمام مکان این هتل از اتاق‌ها، سوییت‌ها و لابی و استخر و …همه از متریال‌های خلاقانه و طراحی رنگارنگ بهره برده‌اند… طراح یک رویکرد نوآورانه در بافت و ترکیب مواد به وجود آورده؛ مثلا بتن رنگارنگ همراه با کف لاستیکی، کاشی‌های سرامیکی با فلز، اپوکسی با چوب تیره، همه‌ی این مصالح در کنار هم گردآورده مورداستفاده قرار داده است. با اشاره به مبلمان که از ورودی و لابی گرفته تا پارتیشن‌های اتاق‌ها و حمام و… همه از رنگ‌های شاد زرد و سبز و پرتقالی و صورتی تشکیل‌شده‌اند. در طراحی نمای هتل نیز شاهد این رنگارنگی هستیم مثلا استفاده از رنگ زرد در تراس‌ها و صورتی در طبقه همکف، بنا را از سایر توده‌های همجوار خود متفاوت ساخته است.
Prizeotel: کریم رشید علیرغم طراحی‌هایش برای برندهای لوکس باور دارد که طراحی باکیفیت بالا برای همه باید امکان‌پذیر باشد و این هتل از این قاعده مستثنا نیست. کانسپت پروژه ایجاد یک هتل هوشمند، مقرون‌به‌صرفه، با مصالح و کیفیت بالا هست و درعین‌حال زیبا و دل‌چسب نیز بنماید. طراح اعتقاد دارد که امروزه طرح باید نشانه‌ها و ارزش‌هایش را ثابت کند، بیشتر انسانی و کیفی باشد و محیطی باکیفیت و عالی و زیبا در اختیار کاربران قرار دهد. تمام تمرکز کریم رشید و تیم طراحانش بر روی فضاهای مهمان و مسافرتی گذاشته‌شده. تقسیم فضایی بدین شرح است که: در قسمت همکف لابی قرار دارد که شامل بار و پاتوق اینترنت، بوفه و یک تراس روباز است و در قسمت‌های بالا راهرو و اتاق‌های مسافرین می‌باشد. راهرو با یک کف‌پوش طرح دار مزین شده، دیوارها ساده و به رنگ خاکستری‌اند و برای قسمت ورودی اتاق‌ها رنگ روشن و خاصی بکار برده شده است که توازن زیبایی را به وجود آورده‌اند (البته این رنگ‌ها در هر طبقه متفاوت می‌باشند). تمام سعی بر آن بوده که مصالح از کیفیت بالایی برخوردار باشند. هزینه‌های هر اتاق اعم از مصالح و لوازم گرفته تا مبلمان و لوازم تزئینی و تجهیزات، تنها باقیمت ۳۲۰۰ یورو صورت پذیرفته. ایجاد فضاهای وسیع سفید با تأکید رنگ‌های مثبت و قوی، دیوارهای سبک غیر سازه‌ای و ایجاد هرچه بیشتر فضاهای باز و استفاده از مبلمان کمتر باکیفیت بیشتر از شاخصه‌های اصلی این پروژه می‌باشند. مصالح و متریال ها گرم، لطیف و با عملکرد بالایی بوده و بسیار راحت تمیز شده و عمر نسبتا خوبی را دارا هستند. البته لازم به ذکر است که در این هتل برای اتاق‌هایی با بیش از دو شب اقامت کمد تعبیه‌شده است. طبق قوانین و استانداردهای آلمان برای منابع اش، تیم طراحی از محدودیت‌هایی نیز برخوردار بوده و به همین دلیل فرش و کاشی‌ها حتی‌الامکان از مواد بازیافتی مورداستفاده قرار گرفتند. رشید و تیم طراحی او تمام جزییات هتل را نیز خود طراحی کرده، از شامپو گرفته تا صابون و لوگو و لباس‌های کارکنان هتل، وب‌سایت هتل و حتی انتخاب موزیک‌ها برای مخاطبین.
منتشر شده در: دوهفته‌نامه طراح امروز / شماره ۱ ، نیمه دوم مرداد ماه ۱۳۹۵ ، نگاه ویژه ، صفحه ۷
به قلم: ملیکا حسینی‌نژاد ، شادی مشتاقی
کپی‌رایت این مطلب متعلق به «دوهفته‌نامه طراح امروز» می‌باشد. لذا بازنشر آن در نشریات و فضای وب (وب‌سایت‌ها یا شبکه‌های اجتماعی) با هر شکل و عنوان، فقط با پذیرش کتبی شرایط گروه رسانه‌ای طراح در ثبت مرجع و ماخذ امکان‌پذیر است.