هنر کاربردی از شاخه‌های هنراست که در تعریف کلاسیک، عملکرد و فایده در آن نقش اساسى دارد اما در دنیای معاصر مرز آن با هنرهاى زیبا کم‌رنگ شده است. در گفت‌وگویی که با بنفشه همتی فر؛ طراح، نویسنده و مدرس هنری و صاحب «گالری بنفشه همتی» در این خصوص داشته‌ام وی به شرح هنر کاربردى درزمینه طراحى جواهر پرداخته است.
منتشر شده در: دوهفته‌نامه طراح امروز / شماره ۷ ، نیمه دوم آبان ماه ۱۳۹۵ ، فشن نگاری ، صفحه ۱۰
به قلم: شادی مشتاقی
بنفشه همتی‌فر دانش‌آموخته رشته طراحی صنعتی در مقطع فوق‌لیسانس و لیسانس، هم‌اکنون مشغول گذراندن دوره دکتری فلسفه هنر است.
همتی طی سال‌های گذشته علاوه بر تدریس، درزمینه های مختلف طراحی همچون طراحی داخلی، طراحی مد، طراحی مبلمان و به‌صورت تخصصی طراحی جواهرات و مجسمه سازى مشغول به فعالیت بوده است. او می‌گوید: «هنر کاربردی در مرز بین زندگی روزمره و هنر قرار می‌گیرد و می‌تواند تأثیرات قابل قبولی بر مخاطب بگذارد چراکه ارتباط برقرار کردن با آن راحت‌تر از هنر محض است. هنر کاربردی نه‌تنها سلیقه هنری مردم را ارتقا می‌دهد بلکه آن‌ها را با هنر آشتی می‌دهد.»
همتی کتابی با عنوان «جواهرات معاصر ایران» را به‌زودی به نشر می‌رساند که در این کتاب به رویکرد هاى معاصر جواهرات و معرفی طراحان جواهر معاصر ایران می‌پردازد.
او می‌گوید: «وقتی مردم درباره جواهر سخن می‌گویند، درباره جواهر در بافت جامعه و فرهنگ سخن نمی‌گویند، فقط به ارزش ظاهری آن و یا به مسائل اقتصادی و ذخیره پول توجه می‌کنند. جواهر فقط عنصری تزئینی نیست بلکه بخشی از کلیت یک مفهوم است. جواهر معاصر ترکیب هنر کاربردی و هنرهای زیباست و زیبایی و مفهوم را در کنار هم وارد زندگی روزمره می‌کند.»
همتی نمایشگاه‌های متعدد انفرادی و گروهی جواهر و مجسمه در سابقه فعالیت‌های خود دارد و از اولین کسانی ست که نمایشگاه انفرادی جواهرات در گالری‌های هنری ایران برپا کرده است. او توجه زیادی به موضوع هریک از مجموعه‌هایش دارد تا رنگ و بویی مفهومی داشته باشند و هریک به شیوه‌ای منحصربه‌فرد دغدغه‌های شخصی یا اجتماعی‌اش را برای مخاطبین عرضه می‌کند. او می‌گوید: «جواهرات برای من مجسمه‌های کوچکی هستند که از آن‌ها برای انتقال مفهوم و دغدغه‌هایم استفاده می‌کنم. من می‌خواهم تجربه زیبایی‌شناسی همراه با دریافت معنا برای مخاطب باشد.»
آثار جواهر او به سه دوره کلی تقسیم می‌شود:
دوره اول مجموعه «فاصله» که اولین بار در سال ۱۳۹۰ در گالری سیحون لس‌آنجلس برگزار شد. این مجموعه با سفر به نقاط مختلف ایران و عکاسی از بناهای تاریخی شکل‌گرفته است. این المان‌ها و موتیف های معماری قدیم ایران حضوری دائمی در همه کارهای او دارند. او درباره این مجموعه می‌گوید: «رویکرد من به معماری در طراحی این مجموعه هم فرمی و هم ساختاری (architectonic) است. البته استفاده از درها، پنجره‌ها، کاربندی‌ها و غیره صرفاً تجلیل از آن‌ها نبوده بلکه این درها و پنجره‌ها برای من مدخلی برای ورود و کم کردن فاصله‌ها هستند و عنوان این مجموعه نیز به همین دلیل «فاصله» است.»
مجموعه دوم «نوسان» نام دارد که اولین بار سال ۱۳۹۲ در گالری والی نمایش داده شد. او درباره این مجموعه می‌گوید: «من با طراحی مجموعه نوسان می‌خواستم روی مفهوم و کاربردی که جواهر در طول تاریخ زنان کشورم داشته تأثیر بگذارم و از آن به‌عنوان عنصری ارتباطی بین پوشنده و جامعه استفاده کنم.»
او در ادامه افزود: «در جامعه اغلب توجهی به مفهوم و کاربرد اجتماعی و فرهنگی لباس و جواهر نمی‌شود و نقش آن‌ها در ابتدایی‌ترین شکل آن موردتوجه قرار می‌گیرد. می‌خواستم جواهراتی برای زن معاصر طراحی کنم که به‌جای کاربرد صرفاً تزئینی و آرایه‌ای که در طول تاریخ برای زنان داشته‌اند، مفهومی و چالش‌برانگیز باشند.»
خانم دکتر ثنا ولد‌خانی منتقد هنری در یادداشتی بر این مجموعه در روزنامه شرق مورخ ۲۵/۱۲/۱۳۹۲ چنین نوشته است: «چیزی که در این مجموعه جالب‌توجه است رسالتی ست که در اینجا هنرمند برعهده‌گرفته تا آثار خود را همچنان که از ویژگی‌های زیباشناختی برخوردارند نقادانه بیافریند. بسیاری از پرتره‌های این مجموعه خودنگاره هستند. چهره هنرمند روی اثر هم تداوم حضور هنرمند بر هر تن آویز در زمان‌ها و مکان‌های گوناگون است و هم بیانگر چهره زن به‌عنوان صاحب تن آویز که صحبت از اختیار می‌کند. این تن آویز دیگر هدیه‌ای نیست که بر او آویخته باشند.»
مجموعه سوم مجموعه «همیشه» است که کار مشترکی با دکتر بهنام کامرانی و شامل مجسمه و جواهر است. این مجموعه اولین بار سال ۱۳۹۳ در گالری ۲۶ نمایش داده شد. به گفته همتی ایده اصلی این مجموعه «بازتعریف نقوش قدیمی ایران و تکرار تفاوت» است؛ نوعی ساختارشکنی و از بین بردن منطق هدفمند هندسه‌های قدیمی و دوباره‌سازی آن‌ها که منجر به کارکرد فرمی متفاوتی شده است.
او درباره این مجموعه می‌گوید: «ایده این آثار از مفهوم تکرار نزد ژیل دلوز (فیلسوف معاصر فرانسوی) برای من می‌آید به این معنی که تکرار یک‌چیز شروع دوباره آن است تا گذشته با نگاهی تازه تکرار شود. درواقع این تفاوت است که تکرار را تولید می‌کند.»
آثار بنفشه همتی فر طیف وسیعی از مخاطبین با سلایق مختلف را دربر می‌گیرد، زیرا آثاری که او در گالری خود ارائه می‌دهد هم شامل کارهای تزئینی و هم مفهومی با اجراهای دقیق، ظریف و هوشمندانه است. نوعی ترکیب موتیف های سنتی ایران با موضوعات معاصر و ظرفیت‌های تکنولوژی ساخت.
او هم‌اکنون در حال طراحی و ساخت جواهراتی با رویکرد معاصر با استفاده از اشیاء روزمره به روشی ساختارشکنانه است. دانش و تجربه همتی در طراحی داخلی، مد و طراحی صنعتی به همراه ایده‌های فلسفی بی‌شماری که طی سال‌ها مطالعه کسب کرده منجر به خلق این آثار منحصربه‌فرد شده است.
منتشر شده در: دوهفته‌نامه طراح امروز / شماره ۷ ، نیمه دوم آبان ماه ۱۳۹۵ ، فشن نگاری ، صفحه ۱۰
به قلم: شادی مشتاقی
کپی‌رایت این مطلب متعلق به «دوهفته‌نامه طراح امروز» می‌باشد. لذا بازنشر آن در نشریات و فضای وب (وب‌سایت‌ها یا شبکه‌های اجتماعی) با هر شکل و عنوان، فقط با پذیرش کتبی شرایط گروه رسانه‌ای طراح در ثبت مرجع و ماخذ امکان‌پذیر است.